baner

 

baner


panorama odry

 

 

zachód słońca na polderze

 

 

rzeka Stobrawa

 

 

oczko wodne

Aby opisać walory przyrodnicze nadodrzańskiej części Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, trzeba podkreślić, czym dla środowiska przyrodniczego naszej części Europy są doliny wielkich rzek.

W warunkach naturalnych wielkie rzeki nizinne płyną meandrami, często zmieniają koryta, tworząc starorzecza i oczka wodne. Przestrzeń zajmowana przez rzekę była kiedyś o wiele większa niż obecnie - tworzyły ją tarasy zalewowe, szerokie miejscami na kilka kilometrów, często zalewane w okresie wezbrań. W takiej dolinie występowały niezwykle różnorodne i bogate zbiorowiska roślinne - łozowiska, lasy łęgowe, podmokłe łąki. W dolinach rzecznych żyło niegdyś 60% wszystkich gatunków zwierząt zamieszkujących Europę.

Rozwój osadnictwa, zanieczyszczenie środowiska, regulacja rzek i powstanie wałów przeciwpowodziowych wzdłuż ich koryt spowodowały zniknięcie naturalnych dolin rzecznych z krajobrazu Europy. Tym cenniejsze są ich pozostałości i tym bardziej warto je chronić.

W województwie opolskim najcennieszy z punktu widzenia przyrodniczego jest fragment doliny Odry w gminie Popielów. Zachował on wiele cech naturalnych i uznawany jest za jeden z najbogatszych przyrodniczo nizinnych obszarów Opolszczyzny. Wzbudza on zainteresowanie nie tylko miłośników przyrody, ale i naukowców - przyrodników z Polski i zagranicy.

Główną przyczyną zachowania się wielu cech naturalnych właśnie w tym fragmencie doliny Odry jest to, że wały przeciwpowodziowe są tu zbudowane dość daleko od rzeki, a więc większy teren jest regularnie zalewany. Znajdują się tu ujścia dwóch dużych dopływów: Nysy Kłodzkiej i Stobrawy, ich międzywala są również szerokie. Szczególnie interesujące jest międzywale Stobrawy - jego szerokość dochodzi do 1,5 km. Częściowo jest ono porośnięte lasem, który zachował wiele cech naturalnego łęgu, z wieloma gatunkami rzadko spotykanych już gdzie indziej ptaków. Znajdują się tu również naturalne starorzecza i oczka wodne z bardzo interesującą szatą roślinną i fauną. Ponieważ duża część międzywala jest corocznie zalewana, większość jego obszaru to nieużytki słabo przekształcone przez człowieka. Spotykamy tu więc łozowiska, turzycowiska, podmokłe łąki tworzące wraz ze starorzeczami ciekawą mozaikę krajobrazową i stanowiące siedliska rzadkich gatunków ptaków.

Dużą część doliny Odry w gminie Popielów zajmuje polder Stobrawa - Rybna. Jest to obszar położony wzdłuż Odry pomiędzy ujściami Nysy i Stobrawy (823 ha powierzchni) otoczony wysokim na 4 m wałami, przeznaczony do retencjonowania wody w razie powodzi. Od 1945 r. jest on jednak chroniony przed zalewaniem (z wyjątkiem wielkiej powodzi w lipcu 1997 r., kiedy woda wdarła się na polder przez koronę wałów), gdyż większa jego część jest użytkowana rolniczo. Kilkaset hektarów zajmują lasy i nieużytki, często podtapiane przez wody gruntowe (ich poziom znacznie się podnosi w okresie wezbrań Odry) i tam przyroda jest również bogata. Gdyby przywrócone zostało zalewanie terenu polderu, możliwe byłoby odtworzenie na tym obszarze dawnego bogactwa i piękna. W ten sposób powstałby ponad 1000 - hektarowy obszar niemal pierwotnej doliny Odry z całym jej bogactwem przyrodniczym i krajobrazowym. Obszar ten leży na terenie powołanego w październiku 1999 r. Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. Planowane jest objęcie ścisłą ochroną najcenniejszych przyrodniczo fragmentów polderu i międzywala Stobrawy. Mamy nadzieję, że zapewni to nie tylko zachowanie obecnych wartości przyrodniczych tego obszaru, ale i ich wzbogacenie.

Od 1998 r. stowarzyszenie Federacja Zielonych Grupa Opolska w porozumieniu z władzami lokalnymi oraz służbami wodnymi i ochrony przyrody realizuje Projekt Stobrawa - Rybna, którego głównym celem jest ochrona i wzbogacenie walorów przyrodniczych i krajobrazowych terenu polderu i sąsiadującego z nim międzywala. Udało nam się zainteresować tym obszarem naukowców i miłośników przyrody z Polski i zagranicy, media, a także fundacje finansujące ochronę przyrody. Mamy nadzieję, że działania te przyczynią się do promocji gminy, stworzą warunki do rozwoju turystyki na tym terenie, spowodują, że gmina wybierze drogę ekorozwoju. Doświadczenia zebrane przy realizowaniu tego projektu będą mogły być wykorzystane na innych terenach Stobrawskiego Parku Krajobrazowego.